پنجم شهریور، روز بزرگداشت زکریای رازی، پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی که آثار ماندگاری در زمینه پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته است. به پاس زحمات و کشفیات این حکیم و شیمیدان بزرگ ایرانی در عرصه داروسازی، روز بزرگداشت وی، روز داروسازی نام نهاده شده است. روز داروساز که هم یاد‌آور عظمت علمی ایرانیان در تاریخ بشری است و هم نوید دهنده توسعه روز افزون تلاشهای تحقیقاتی داروسازان و دانشمند کشورمان، بر تمامی اعضای جامعه داروسازی مبارک باد.


درباره محمد زکریای رازی
محمد زکریای رازی (۲۵۱ه-ق، ۳۱۳ ه-ق) پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی که آثار ماندگاری در زمینه پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته است و به عنوان کاشف الکل و جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) مشهور است. وی در سال ۲۰۹ هجری شمسی در ری متولد شد. آثار کم نظیری چون الحاوی و طب المنصوری که در قرون متمادی به عنوان مرجع آموزش پزشکان و دانشمندان در سراسر جهان معتبرترین کتب مورد استناد بوده‌اند، خود یادگار دوران رشد و شکوفایی علم و پژوهش در گهواره تمدن ایرانی اسلامی هستند.
محل و تاریخ وفات محمد رازی به درستی مشخص نیست. ابوریحان بیرونی، وفات وی را در ماه شعبان سال ۳۱۳ هجری نوشته و تعداد تألیف‌های وی را بیش از ۵۶ کتاب و رساله دانسته است. محمد رازی در پایان عمر به سبب کثرت کار و  مطالعه نابینا شد.

داروسازی
بی گمان یکی از شاخه های بسیار مهم دانش پزشکی زمان ما دانش دارو شناسی و دارو سازی است، که مهارت روزمره را مطلبد و دانش داروشناسی از نیاز های اولیه است و هیچ کدام از دست اندر کاران رشته های پزشکی از این دانش بی نیاز نیستند پزشک، داروساز، دندانپزشک، پرستار، ماما و دیگر وابستگان این رشته اگر دارو شناس نباشند در کار خود موفق نخواهند بود.

تاریخچه داروسازی:
استفاده از دارو به قبل از تاریخ مکتوب می رسد (تسکین درد زخم های بدن از طریق قرار دادن عضو در آب سرد و یا استفاده از برگ تازه درختان و یا گل آلود کردن عضو) از هنگام تهیه و جمع آوری مواد داروئی دانش داروسازی آغاز شد و به این ترتیب در اثر بروز بیماری های مختلف و غریزه بقاء در طول اعصار متمادی داروهای مختلف کشف گردیدند. در قرن هفتم قبل از میلادASKLEPIOS به عنوان بزرگ ترین خدایان تندرستی مورد اعتقاد یونانیان بود و در آن زمان بیمار می بایست دست یا عصای آسک لپیوس و یا زبان مار مقدس را می بوسید تا مورد رحمت خدا  قرار می گرفت عصای آسک لپیوس و مار مقدس که دور آن حلقه زده بود به عنوان نشانه رسمی پزشکی در دنیا شناخته شد. در سمت راست آسک لپیوس دخترش HYGIA می ایستاد که در دستش یک جام از شربت شفاء بخش برای بیمار قرار داشت و مار مقدس نیز بر بازویش حلقه زده بود از آن پس جام و مار نیز به عنوان نشانه دارو سازی در جهان شناخته شد.

سیر تکاملی داروسازی:
تعداد زیادی لوح و طومار و آثار دارو پزشکی کشف و تفسیر گردیده است که قدمت آن ها به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد. ایرانیان باستان جزء اولین کسانی بودند که دارو را می شناختند در زند اوستا قسمتی به نام وندیدا به امور درمان اختصاص دارد. اوستا دو نسخه داشت یک نسخه آن در تخت جمشید در آتش سوزان اسکندر از بین رفت ولی دیگری که در آتشکده آذر گشسب نگهداری می شد به دست یونانیان افتاد و دانشمندانی نظیرجالینوس از آن بهره گرفتند.
CLAUDIUS GALEN که ما او را جالینوس (GALENUS) می نامیم در سال ۱۳۱ میلادی به دنیا آمد ۴۰۰ تالیف داشته که بیشتر آن ها از بین رفته است وی با مخلوط کردن مواد، فراورده های داروئی می ساخت و به بیماران تجویز می کرد. امروزه به احترام او داروهائی را که به صورت ترکیبی ساخته می شود داروهای جالینوسی می گویند.

داروسازی در ایران
در سال ۱۲۲۹ شمسی جهت پیشرفت علوم به همّت امیرکبیر دارالفنون تأسیس شد که در قسمت پزشکی یک معلم داروساز ایتالیائی داشت در سال ۱۲۹۷ کلاس طب جدا شد و مدرسه عالی طب نام گرفت و در سال ۱۳۰۱ مدرسه دواسازی تاسیس گردید، در سال ۱۳۱۱ دوره داروسازی ۵ سال بود و دانشجویان به جز ساعات درس باید در یکی از داروخـانه های تحت نظر یک  داروسـاز مجرب و معروف مشغول آمـوزش عملیات داروسازی می شدند.
در سال ۱۳۱۳ که دانشگاه تهران تاسیس گردید مدرسه دواسازی به دانشکده تبدیل گردید. اولین داروخانه با داروهای گیاهی در سال ۱۲۲۷ شمسی در مریض خانه دولتی که توسط امیرکبیر تأسیس شد دایر گردید و اولین داروخانه به سبک جدید توسط شوربن آلمانی معلم داروسازی دارالفنون در خیابان ناصر خسرو تاسیس شد از نخستین ایرانیانی که داروخانه تاسیس کردند آقای دکتر هوشنگ نظامی بودند که داروخانه نظامی را در خیابان چراغ برق افتتاح کردند.
امروز نیز پس از گذشت ۱۲ قرن از درخشش طب و داروسازی در جهان اسلام، درحالی جایگاه داروسازی و پایه گذار آن رازی بزرگ را گرامی می‌داریم که پژوهشگران کشورمان در عرصه علوم دارویی همگام با تولید بیش از ۹۵ درصد داروهای مورد نیاز و کسب رتبه برتردر میان ۲۲ کشور منطقه مدیترانه شرقی از نظر دسترسی مردم به دارو و کنترل عوارض دارویی موفق شده‌اند تولید علم و ارایه مقالات بین المللی خود را افزایش دهند. داروسازی در ایران امروز نه تنها علمی با جنبه‌های پایه و کاربردی است که در خانواده علوم پزشکی از جایگاهی ممتاز برخوردار است بلکه به نوعی الگویی کارا و نوین در ارتباط میان دانشگاه و صنعت است که توفیق یافته علم را به عرصه ‌عمل برده و با شناخت جامعی از توانمندی‌ها و ضرورت‌های مورد توجه جامعه، آنچه را مردم نیاز دارند با خلاقیتی قابل تقدیر تولید و عرضه کند.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا